Het Pantheon is één van de top 10 bezienswaardigheden in Rome. Het is ook het oudste beroemde gebouw ter wereld waarvan het oorspronkelijke dak nog intact is. De officiële naam van het monument is de Santa Maria ad Martyres Kerk.
Pantheon Rome
Openingstijden en Toegangsprijs
Openingstijden: Van 08.30 tot 19.30; zondag: 09.00 tot 18.00; doordeweekse feestdagen: 09.00 tot 13.00. Gesloten: 25 December, 1 Januari, 1 Mei. Op zaterdag om 17.00 uur en op feestdagen om 10.30 uur wordt er nog een mis gevierd. Terwijl dit gebeurt is het Pantheon niet toegankelijk voor toeristen. Toegangsprijs: Gratis.
Speciale Gebeurtenissen
Elk jaar met Pinksteren laat men bloemblaadjes door de oculus naar beneden dwarrelen.
Geschiedenis Pantheon
Romeinse Tijd
Het Pantheon is in het jaar 27 voor Christus gebouwd.
De naam Pantheon betekent “Tempel van Alle Goden”. De bouw ervan was een geste van Keizer Adrianus aan die volkeren in het Romeinse Rijk die andere Goden aanbaden.
De oorspronkelijke bouwer van het Pantheon was echter Agrippa en die had het gebouw enkel als tempel ter ere van Mars en Venus (de beschermgoden van de familie Giulia) laten construeren. De ingang was toen niet waar hij nu is, maar aan de zuidkant van het monument. Agrippa was overigens zowel schoonzoon als adviseur van Keizer Augustus.
Na twee maal door brand verwoest te zijn liet Keizer Adrianus het Pantheon door Apollodorus van Damascus opnieuw opbouwen. De architect voltooide zijn project, met de huidige koepel, rond het jaar 125.
Middeleeuwen
Toen de Byzantijnse Keizer Phocas in het jaar 609 het Pantheon aan paus Bonifatius IV cadeau gaf doopte deze het om tot een Christelijke kerk, gewijd aan Santa Maria ad Martyres. In ruil zou Phocas hierna een aan hemzelf gewijde zuil op het Forum Romanum krijgen.
Doordat het Pantheon een katholieke kerk was ontliep het het lot dat vele andere Romeinse monumenten ondergingen en werd het niet als een soort mijn voor bouwmateriaal gebruikt.
Het bronzen plafond is hierop een uitzondering. Dit werd in opdracht van Paus Urbanus VIII Barberini gesmolten om hergebruikt te worden voor de kanonnen van de Engelenburcht en het Baldakijn in de Sint-Pietersbasiliek. “Wat de barbaren niet voor elkaar gekregen hebben, is de Barberini’s wel gelukt”, zeiden de Romeinen (Quod non fecerunt barbari, fecerunt Barberini).
Bernini gebruikte brons van de deuren van het monument voor zijn baldakijn in de Sint-Pietersbasiliek.
Twee duizend jaar na de constructie vraagt men zich nog steeds af hoe men met de middelen van toen zulk een perfecte koepel (die tot de 15e eeuw het record van grootste in zijn soort ter wereld in handen had) heeft kunnen vervaardigen.
Officiëel is het Pantheon nog steeds een kerk en op belangrijke katholieke feestdagen wordt er ook nog steeds een mis gehouden.
Monarchistische vrijwilligers houden de wacht bij de tomben van de koningen Vittorio Emanuele II en Umberto I, die net als de echtgenote van de laatste in het Pantheon begraven liggen.
Hoogtepunten Pantheon Rome
Façade
De huidige façade is onder Keizer Adrianus tot stand gekomen. De inscriptie op de gevel verwijst echter naar de eerste bouwer: “M. AGRIPPA L. F. COS. TERTIUM FECIT” betekent zoveel als “Marcus Agrippa, zoon van Lucius, bouwde dit gedurende zijn derde consulaat”.
De bas-reliëfs op de timpaan hebben de strijd tussen de Goden en Giganten als thema.
Oculus
Het meest opvallende aspect aan het interieur is de oculus van het Pantheon. Het monument heeft geen vensters en het enige licht komt binnen door een rond gat in de koepel. Behalve voor de verlichting was dit gat nodig om het gewicht van de koepel te beperken. Een laatste reden voor de oculus was dat men geloofde via dit gat een directer contact met de hemel en dus de Goden te verkrijgen. De oculus heeft een diameter van 9 meter.
De diameter van het Pantheon zelf is overigens 43 meter en is precies gelijk aan de hoogte van het bouwwerk.
Inscripties
Dat men veel weet over de bouw van het Pantheon komt door inscripties op verschillende plekken op de muren. Deze geven er een goed beeld van wie wanneer verantwoordelijk was voor de verschillende restauraties en verbouwingen in de tempel.
Kunstwerken Pantheon Rome
Melozzo da Forli schilderde de wandschildering L’Annunziazione in de eerste kapel rechts.
Tombes
Behalve de reeds genoemde koningen hebben ook de artiesten Rafaël, Annibale Caracci en Baldassare Peruzzi hun laatste rustplaats in het Pantheon gevonden. De tombe van Rafaël bevindt zich tussen de tweede en derde kapel aan de rechterkant. De inscriptie op de tombe is van Kardinaal Pietro Bembo en beweert: ” Hier rust Rafaël, de grote Moeder Natuur vreesde tijdens zijn leven door hem overtroffen te worden; en te sterven nu hij dood is.”
Voorbeeld
De architectuur van het Pantheon heeft in de loop der eeuwen model gestaan voor talloze andere beroemde bouwwerken. Enige van de door het monument geinspireerde gebouwen zijn de San Simeone Piccolo Kerk in Venetië en de San Carlo all’Arena Kerk in Napels.
Adres en openbaar vervoer
Het adres van het Pantheon is Piazza della Rotonda – 00186 Rome (tel. +39 0668300230). Bus: 30, 46, 62, 63, 64, 70, 81, 87, 116, 119, 130F, 186, 190F, 492, 571.